یکی از متغیرهای مؤثر در شکل گیری خط مشی سیاست خارجی کشورها در روابط بین الملل، ویژگی های ژئوپلیتیک آنها است. به عبارت دیگر، سیاست خارجی به عنوان یک متغیر وابسته، تا اندازه زیادی متأثر از محدودیتهای ژئوپلیتیک است. اگر چه امروزه منافع ملی کشورها مهمترین معیار برای تصمیم گیریهای سیاسی است، ولی نباید فراموش کرد که منافع ملی واقع بینانه، در ارتباط با ظرفیت اقدام دولتها تعریف می شود و یکی از اساسی ترین عوامل در تعیین توان ملی، ژئوپلیتیک است.
آگاهی به اهمیت مسائل ژئوپلیتیک، قدرتهای بزرگ را از اواخر قرن نوزدهم ترغیب کرده تا با استفاده از دستاوردهای علمی، از موقعیتهای جغرافیایی کشورها به نفع سیاستهای خود بهره گیرند. این امر موجب شد رقابت گسترده ای میان واحدهای قدرتمند سیاسی آن زمان به وجود آید. هر یک از این کشورها تلاش می کرد تا قدرت خود را افزایش دهد و سرزمینهای بیشتری را تحت سیطره خود درآورد. این موضوع موجب نظریه پردازی هایی شد که به نظریه های ژئوپلیتیک شهرت یافت و مطالعه متغیر ژئوپلیتیک، به عنوان یک عامل مؤثر در سیاست بین الملل، از توجه شایانی برخوردار گردید.
ایران و عراق را از دیدگاه جغرافیای سیاسی و توانمندیهای مرزی دو کشور در
تحلیل ژئوپلیتیکی مرز ایران و عراق و تاثیر آن بر امنیت ملی بیشتر بشناسید.